Η Ισπανία επιμένει στην «κυκλική μετανάστευση» ενώ βρίσκεται στην πέμπτη θέση στις απελάσεις μεταναστών στην Ε.Ε.

ανταπόκριση από τη Μαδρίτη: Δώρα Μακρή

Τα δημοσιοποιημένα στοιχεία της Eurostat σχετικά με τις απελάσεις μεταναστών τοποθετούν την Ισπανία στην πέμπτη θέση στην ΕΕ. Προηγούνται η Γαλλία, η Γερμανία, η Σουηδία και η Κύπρος. Συνολικά απελάθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2024, 2.515 παράτυποι μετανάστες από την Ισπανία προς τις χώρες προέλευσης τους , πολλοί περισσότεροι από τους 935 που απελάθηκαν από την Ιταλία και 1.195 από την  Ελλάδα. 

Το μεταναστευτικό/προσφυγικό αποτελεί το ζήτημα που προκαλεί τη μεγαλύτερη πόλωση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Η πρόσφατη περιοδεία του Πέδρο Σάντσεθ στην Δυτική Αφρική (Μαυριτανία, Γκάμπια και Σενεγάλη) με στόχο να φρενάρει την είσοδο Αφρικανών σε ισπανικό έδαφος, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης (Λαϊκό Κόμμα) και ο επικεφαλής του Αλμπέρτο Νιούνεθ Φεϊχό χαρακτήρισε ως «ψεύτικο ανθρωπισμό» που ενθαρρύνει την παράτυπη μετανάστευση αλλά και τις μαφίες που συνεχίζουν να πλουτίζουν με την επιχείρηση εμπορίας ανθρώπων.

Οι κατηγορίες του Λαϊκού Κόμματος ότι η κυβέρνηση διευκολύνει το έργο των μαφιών και απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση στους Αφρικανούς να μεταναστεύσουν με κάθε τρόπο στην Ισπανία, οδήγησε τον Σάντσεθ να υπερασπιστεί τον εαυτό του από την Σενεγάλη τονίζοντας ότι “η τακτική, ασφαλής και κυκλική μετανάστευση  αποθαρρύνει αυτούς που κάνουν την παράτυπη μετανάστευση επιχείρηση, όπως π.χ. οι μαφίες, αλλά και εκείνους  που την χρησιμοποιούν ως δικαιολογία για να διαδώσουν μίσος και ξενοφοβία στην κοινωνία», είπε υπονοώντας την ακροδεξιά. Χαρακτήρισε τις απελάσεις των παράτυπων μεταναστών ως «ουσιώδεις», ενώ πρότεινε προγράμματα «κυκλικής μετανάστευσης» μέσω συμβάσεων εργασίας για την ενθάρρυνση της τακτικής μετανάστευσης.

Τι είναι η «κυκλική μετανάστευση»

Η κυκλική μετανάστευση είναι ένας μηχανισμός που συνίσταται στην πρόσληψη εργαζομένων στις χώρες καταγωγής τους με στόχο τη μεταφορά τους στην Ισπανία για να εργαστούν για μια σεζόν σε τομείς με περισσότερες δυσκολίες στην κάλυψη κενών θέσεων, όπως η γεωργία και οι κατασκευές. Μόλις λήξει η νόμιμη σύμβασή τους, η οποία δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από εννέα μήνες κάθε χρόνο, ο εργαζόμενος πρέπει να επιστρέψει στο σπίτι του.

Με την ίδια αυτή σύμβαση μπορούν να επιστρέψουν εκ νέου στην Ισπανία και να εργαστούν την επόμενη χρονιά. Η σύμβαση αυτή διαρκεί τέσσερα χρόνια και η αποκαλούμενη “κυκλική μετανάστευση” εφαρμόζεται ανελλιπώς από το 2000 και αμφότερες κυβερνήσεις αριστερές και δεξιές την έχουν χρησιμοποιήσει. Αυτό που κάνει τώρα ο Σάντσεθ είναι να την διευρύνει σε ακόμα περισσότερες χώρες και ειδικότερα σε αυτές από τις οποίες προέρχεται ο μεγαλύτερος αριθμός των παράτυπων μεταναστών στα Κανάρια Νησιά.

Αυτού του είδους τα προγράμματα απευθύνονταν για παράδειγμα σε Μαροκινούς πολίτες και ειδικότερα σε γυναίκες που εργάζονταν την περίοδο συγκομιδής φράουλας στην Ουέλβα.

Η τροποποίηση στον μεταναστευτικό νόμο του 2000 έγινε το 2022 και με αυτήν επήλθαν αλλαγές στα προγράμματα αυτά και στην κυκλική μετανάστευση, μειώνοντας κατακόρυφα τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για επιχειρήσεις και μετανάστες. Επιπλέον μετά από τέσσερα χρόνια που διαρκεί η σύμβαση οι μετανάστες μπορούν να τακτοποιήσουν την κατάσταση τους, να συνεχίσουν να εργάζονται είτε να γίνουν και ελεύθεροι επαγγελματίες.  

Το 2022, υπογράφηκαν συμφωνίες με χώρες όπως το Μαρόκο, η Κολομβία, η Ονδούρα και ο Ισημερινός. Το 2023, επεκτάθηκε στη Σενεγάλη, την Αργεντινή και την Ουρουγουάη, σύμφωνα με το Υπουργείο Ένταξης και Μετανάστευσης. Το 2022, 19.100 εργαζόμενοι έφτασαν στην Ισπανία μέσω αυτής της διαδρομής. Το 2023, 17.200 άτομα συμμετείχαν στο πρόγραμμα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Μετανάστευσης. Τις εργασιακές συνθήκες των μεταναστών παρακολουθούν στενά τα δύο συνδικάτα UGT και CC.OO. 

Ο βασικός λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση Σάντσεθ υπερασπίζεται αυτό το μοντέλο είναι γιατί το θεωρεί  «χαρακτηριστικό παράδειγμα τακτικής, εύρυθμης και ασφαλούς μετανάστευσης» επειδή, κατά τη γνώμη της, προσφέρει «τριπλή νίκη».

Δηλαδή οι μετανάστες «βρίσκουν ευκαιρίες στο εξωτερικό χωρίς να διακόπτουν τους δεσμούς με τη χώρα προέλευσής τους, βοηθά τις εταιρείες να βρουν τα κατάλληλα προφίλ που χρειάζονται και αποτελεί εργαλείο συνεργασίας και σχέσης μεταξύ χωρών σε διεθνές επίπεδο». Όπως επισημαίνεται από το αρμόδιο υπουργείο Μετανάστευσης με την περιοδεία του Πέδρο Σάντσεθ στη Δυτική Αφρική προστέθηκαν στα προγράμματα κυκλικής μετανάστευσης η Μαυριτανία και η Γκάμπια και ανανεώθηκε και η σύμβαση της Σενεγάλης.